ПОРИПРОГ

Еден читател на ДНЕВНИК пред некој ден ме предложи за амбасадор на Република Македонија во Париз (!?). Да видиш, да не веруваш! Фала му и за предлогот и за добронамерноста! Париз многу си го сакам и цел век сонувам за некој подолготраен престој во него (жена ми посебно). Па сепак, не сум сосема сигурен дека би бил особено блескав дипломат. Амбасадорите ги бие глас на луѓе што совршено владеат со умешноста да молчат, а јас пак, еве, јавно признавам, не умеам да си го држам јазикот зад забите. И кога тоа е повеќе од пожелно.
Пред многу години (сѐ уште бевме СФРЈ), бев поканет на една вечера, што во конаците на манастирот Св. Пантелејмон ја приреди тогашниот амбасадор на САД. Во еден момент, среде вечерата, амбасадорот, г. Ворен Зимерман, без каква и да е врска со контекстот, обраќајќи ми се лично мене, гласно се зачуди што во мојата земја универзитетските професори (наспроти политичарите) уживале неверојатно голем углед, додека кај нив (во Америка) практично никој не ги фермал, додека, напротив, политичарите биле на голема цена. Сите погледи се свртеа кон мене. Луѓето знаеја дека сум професор и прашањето го сфатија како некој вид отворена провокација.
- Мислам дека ставот на нашиот народ е поблизок на реалноста, одговорив. За да се стане универзитетски професор треба долг тренинг и посебна дарба. Не знам како е со Американците, но народот кај нас знае дека секој не може да стане универзитетски професор. Напротив, буквално секој будала може да стане политичар!
Некои од присутните само што не фатија да икаат. Знаев дека во Америка дипломатијата е професија, а не политика и дека г. Зимерман, иако политички претставник на својата земја, сепак е професионален дипломат и нема лошо да ме разбере. И - не ме разбра.
На ова се сетив кога го прочитав предлогот на добронамерниот читател за моето амбасадорство. Замислете ме мене на некоја дипломатска вечера со м’сје Жак Ширак. Во еден момент, пред сите присутни, ѓоа на шега му се обраќам како на претседател на ПОРИПРОГ. Можете ли да си ги замислите зачудените погледи на присутните, кои за прв пат во животот ја слушаат оваа кратенка. На прашањето од г. Ширак, што би требало да значи тоа “ПОРИПРОГ”, онаков како што ме дал Господ, одговарам со анѓелска невиност: “Настојувам само да ги следам европските дипломатски трендови, што започнаа со признавањето на мојата татковина. ПОРИПРОГ е исто толку нормален евокативен акроним како и FYROM а значи: Поранешната Римска Провинција Галија”.
Ако Франција службено протестира поради моето непримерено поведение, веројатно веднаш ќе ме викнат во Скопје за да ме испеглаат. И - кој ќе ме пегла? Шефот на дипломатијата - мојот некогашен студент, оној што се прослави со синтагмата “бурекуносачу асистентски”, а што кон својот потпис врз меѓународните документи веројатно го става бројот на својот пасош, како што прави со бројот на личната карта во своите писанија во ДНЕВНИК. Е, не бива што не бива!
Од друга страна, како човек што необично круто се држи за формата, зборувајќи за шефот на мојата држава, јас не би можел да се воздржам од она “пречесниот Отец Борис”, што веројатно би ми создало нови проблеми, овој пат со нашиот уважен протестантски свештеник. И пак назад во Скопје на пеглање. И - кој ќе ме пегла? Мојот некогашен студент и соселанец од Асанбегово или Синѓелиќ илимити Ченто, по вмровски (патем речено, отсекогаш сум сметал и сметам дека Методија Андоновски заслужуваше неговото име да го носи малу подобар кварт од Скопје од поранешната резиденцијална населба на владејачката класа во СФРЈ), а Претседател на Република Македонија по милоста на Џафери & комп. Е, не бива што не бива!
Како што гледате има многу нешта што објективно се противат на моето амбасадорување. Но има и нешта што се од субјективна природа: Лигата за демократија и Пруст, пред сѐ. И едното и другото го терам како неизлечлив оптимист: во уверување дека македонската држава и македонскиот народ ќе преживеат и тоа дека ќе ја преживеат не само оваа и ваква власт, туку воопшто.
Формирањето, развивањето и негувањето на Лигата за демократија е мој прилог кон иднината на државата македонска. Иднината им припаѓа на граѓански, а не на племенски партии. И тоа еден ден ќе се разбере и во Македонија. Но, ќе треба време. На будалите отпосле им текнува, нели (вели македонската народна изрека, не јас!).
Преведувањето на Пруст, пак, лично го доживувам како полнолетство на македонскиот литературен јазик. Да се пренесат од расипнички богатиот француски јазик на македонски извонредно сложените, перверзно рафинирани, многуслојни, километарски долги реченици на еден од најголемите писатели на Дваесеттиот век, и сето тоа да тече убаво, разбирливо и прифатливо за нашиот читател, тоа е доказ за зрелоста на нашиот јазик и за неговата животоспособност. Зошто би го правел тоа кога не би верувал дека македонскиот народ и македонскиот јазик имаат перспектива? Дотолку повеќе што, консултирајќи го (при преведувањето) постојниот болгарски превод, можев да констатирам дека клетите комунисти ептен го оддалечиле македонскиот јазик од неговите корени, така што нашиот читател одвај може пристојно да го чита Пруст на болгарски.
Ете затоа, амбасадорската работа би ми пречела и во едното и во другото. Лигата за демократија би останала без својот харизматичен лидер, а бројот на нејзините членово најверојатно за кратко време вртоглаво би паднал на мизерни 14-15.000 души (како на некои вчера испилени партиички). Тоа би било загуба за Македонија, но и за Коалицијата за промени на промените. Пруст би морал да го чека завршувањето на четиригодишниот амбасадорски мандат, а тоа (барем за мене) е тешко прифатливо. Јас (како ни Македонија, впрочем) немам време за чекање. Читателите на ДНЕВНИК секој четврток би пекале по моите ненадминливи колумни (кај се видело амбасадори да пишуваат колумни?). Итн. итн.
Поради сево ова, сметав за потребно вака јавно да се оградам од споменатите добронамерни предлози. Мојата амбасада ќе мора да причека на подобри времиња и посоодветни (македонски) државници.

Ѓорѓи Марјановиќ.